Domotica is een ingenieuze wirwar van systemen die mensen kunnen helpen met het verbeteren van hun leefcomfort. Maar niet alleen dat. Domotica kan een heleboel mensen helpen; mensen die zorg nodig hebben, bijvoorbeeld mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking die zelfstandig thuis willen blijven wonen. Maar hoe helpt Domotica die mensen met het zelfstandig thuis wonen?
De definitie van Domotica Wat is Domotica nou precies?
Ten eerste is het een samentrekking van het Latijnse woord domus (woning) en telematica, informatica en robotica. Alleen met deze definitie komen we niet veel verder. Een ander, veelgebruikt synoniem voor Domotica is ook wel huisautomatisering en daarbij wordt de volgende definitie aangehouden: ‘De integratie van technologie en diensten ten behoeve van een betere kwaliteit van wonen en leven.’ In andere woorden: door de hulp van allerlei technische snufjes wordt het wonen in je eigen huis verbeterd en vergemakkelijkt en kun je langer zelfstandig blijven wonen.
Hoe werkt Domotica?
Dat klinkt fantastisch, technologie die jou kan helpen makkelijker in je eigen huis te wonen, maar hoe werkt dat nou allemaal eigenlijk? Domotica systemen werken met sensoren, actuatoren en een controller. Wanneer de sensor een signaal opvangt wordt dit signaal naar een controller gestuurd en de controller stuurt het signaal weer naar een actuator. Voorbeeld: als er ergens een raam open gaat is dit het signaal van de sensor. Dat signaal wordt via een controller naar een actuator gestuurd. De actuator is in dit geval de knop van de verwarming. Het is een actie-reactie systeem. Wanneer er op positie A iets gebeurt, kun je een reactie verwachten op positie B.
Zorgdomotica
Er is een nieuwe vorm van Domotica op gang aan het komen: de zorgdomotica. Zorgdomotica biedt zorg op afstand aan voor oudere mensen, demente mensen en mensen met chronische ziektes zoals hartaandoeningen, diabetes en COPD. Deze woonhuisautomatisering is er vooral voor mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking. Zorgdomotica is er in verschillende vormen. Iemand kan bijvoorbeeld alleen een alarmknop hoeven te dragen of in het hele huis worden intelligente systemen aangelegd die kunnen zien wanneer een cliënt zich niet houdt aan zijn normale leeftroutine. Dit betekent dat het verplegend personeel het minder druk heeft en de cliënt op een zelfstandige manier in zijn eigen huis kan leven.
Zorgdomotica heeft eigenlijk twee doelen: het eerste doel is om ondersteuning in het dagelijks leven te bieden en het tweede doel is ter bewaking. Bij ondersteuning moet je denken aan het licht dat automatisch aanspringt of de koffiepot die op een bepaalde tijd begint te lopen. Bij bewaking gaat het bijvoorbeeld om deuren die op een sensor werken en automatisch dicht- of opengaan, maar ook bewegingsmelders, camerabewaking en belmatten.
De toepassingen van zorgdomotica
Er zijn drie groepen waarop zorgdomotica kan worden toegepast. Hieronder wordt uitgelegd wat met elke groep wordt bedoelt.
- Als eerste is er de groep ondersteunende zorgdomotica en deze is op te splitsen in alarmering en automatisering. Bij alarmering kan het zijn dat de persoon (bv 1 van je ouders) alleen maar een alarmknop bij zich draagt of dat er systemen in het huis zijn aangelegd waardoor onmiddelijk waargenomen kan worden als de persoon zich niet houdt aan zijn normale leefroutine. Automatisering is vooral bedoeld om het dagelijks leven van de persoon te vergemakkelijken. In dit geval kun je denken aan de verwarming die uit zich zelf aanspringt, het zonnescherm die automatisch naar beneden komt of dat de voordeur de bewoner herkent en deze binnenlaat.
- De tweede groep is toezichthoudende zorgdomotica. Deze groep bestaat uit beveiliging en monitoring. Bij beide wordt gebruik gemaakt van systemen als camerabewaking, deurvergrendeling, dwaaldetectie en GPS technologie. Monitoring kan daarnaast ook helpen bij het controleren van wonden of het dagelijks innemen van de medicatie.
- De laatste groep is communicatieve zorgdomotica. Dit zorgt voornamelijk voor zorg op afstand zodat de cliënt en de zorgverlener met elkaar kunnen communiceren door middel van e-health, belmatten of beeldschermzorg. De taken van zorgdomotica Zorgdomotica kan een heleboel doen en betekenen voor een cliënt, zonder dat deze het huis uit hoeft.
Er zijn al een aantal voorbeelden genoemd van zorgdomotica, maar hieronder vind je een lijst van taken die Domotica aan kan:
- Het aan of uitschakelen van verlichting
- Het regelen van de temperatuur (verwarming aan, airco uit)
- Het regelen van de ventilatie
- Het beheren van audiosystemen
- Toegangscontrole (de voordeur herkent de bewoner)
- Aanwezigheidssimulatie
- Het beheer van rolluiken, gordijnen, zonweringen, deuren, hekken en poorten
- Het op afstand bedienen van bijvoorbeeld de verwarming via de telefoon of computer
- Integratie met een deur(video)-telefoon
- Integratie met camera’s in de tuin
- Woonfuncties aan het internet koppelen met als bedoeling het ondersteunen van verschillende soorten diensten
Voordelen voor jezelf, de mantelzorger (of zorghulpverlener)
Zorgdomotica maakt een wereld van verschil in het leven van de persoon in kwestie. Het wonen in je eigen huis wordt met een verstandelijke of lichamelijke beperking zo een stuk makkelijker. Maar niet alleen de personen zelf hebben hier profijt van. Ook de mantelzorger of het zorgpersoneel heeft veel baat bij zorgdomotica. Taken kunnen door domotica van de verzorger over worden genomen. Dit betekent niet mindere kwaliteit. Door het sensorensysteem kan er bijvoorbeeld direct worden gezien of de persoon is gevallen en hij niet meer opstaat. In dat geval gaat er een alarm af en kan er snel iemand ter plekke zijn die de hulpbehoevende kan helpen. Zo is er altijd zicht op bv je vader of moeder door middel van de domoticasystemen.
Hoe werkt het in de praktijk?
Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, de zorgdomotica en alle systemen die het zelfstandig wonen beter maken. Om nog wat meer inzicht te geven in zorgdomotica vind je hieronder een lijstje met mogelijkheden die in de praktijk voorkomen.
- De verlichting gaat ’s nachts automatisch aan tussen de slaapkamer en het toilet zodat je makkelijk je weg kunt vinden
- Als je plotseling hulp nodig hebt, kan er een alarmoproep gedaan worden. Dit kan via een alarmknop die je bij zich draagt, of door heel hard te roepen. De zorgverlener in dienst krijgt een melding via zijn telefoon waardoor jullie meteen contact kunnen maken via een spreek/luisterverbinding.
- Een mat voor het bed die een signaaltje afgeeft als je het bed inklimt of uitgaat.
- Verlichting of apparatuur zoals een elektrische kookplaat kan worden gestuurd via een centrale bediening. Zo kan overdag of ’s nachts de apparatuur worden uitgeschakeld. Dit kan ook wanneer je je woning verlaat.
- Als een cliënt heel lang geen beweging toont is er een bewegingsmelder die dit aan een zorgverlener laat weten zodat er alarm geslagen kan worden
- Daarnaast kun je via je telefoon vanaf een afstand bijvoorbeeld uw thermostaat programmeren voordat je richting huis gaat, zodat je binnenkomt in een warme woonkamer.
Zorgdomotica helpt?
De afgelopen jaren is de toepassing van zorgdomotica snel toegenomen. Verzorgenden kunnen hun werk beter verrichten, vooral ’s nachts. Daarnaast biedt deze vorm van domotica veel opties om mensen langer zelfstandig thuis te kunnen laten weten, maar daarnaast wel inzicht te krijgen in hun leefpatroon. Door inzicht in het leefpatroon kan de zorg beter afgestemd worden op de hulpbehoevende. Door het gebruik van monitoring op afstand kunnen verschillende locaties effectiever met elkaar werken. Wel moet ervoor gezorgd worden dat de zorgverlener en de persoon in kwestie met elkaar praten over hoe zorgdomotica het beste ingezet kan worden. Door alle verschillende soorten systemen die de zorgdomotica kan gebruiken is het voor beide partijen, de hulpbehoevende en de zorgverlener, een stuk makkelijker geworden.
